8- GÜNAH KEÇİSİ / CHARLİE CAMPBELL
“Önce,
suçlama vardı. Âdem Havva’yı suçladı, Havva yılanı. Hareketlerimizin
sorumluluğunu kabul etmeyi reddetmek bizim ilk günahımız. Bu cennet
bahçelerinden kovulmamızın ve acı çekmemizin sebebi. İyi de bunu neden
yapıyoruz? Aslında suçlama oyununun hiçbir anlamı yok. Bu, sadece suçluluk
duygumuzu başka yere yönlendirmek ve sorumluluk almaktan kurtulmak için
geliştirdiğimiz bir sistem. Lakin bu sisteme fazla yüklendik; görünen o ki
hiçbir şey bizim suçumuz değil. Her zaman suçladığımız gibi suçluyor; işler
yolunda gitmediğinde azınlık ve marjinal grupları hedef gösteriyoruz. (...)
Sorunumuz ne olursa olsun, çözümü olmasa bile, her zaman bir sorumlusu
vardır. Marx kapitalist sistemi
suçladı, Dawkins dini. Freud bunların hepsinin seksten kaynaklandığını düşündü.
Larkin ailelerimizi suçladı, Atkins ise patatesi. Muhammed Al Fayed hâlâ Prens
Philip’in suçlu olduğuna inanıyor. (…) Bir zamanlar kaderi ya da Tanrı’yı
suçluyorduk, şimdiyse genlerimiz ve yetişme şeklimiz suçlu. (…) Yaptıklarımızın
tüm sorumluluğunu üstlenmeye çok da yaklaşmış görünmüyoruz ve her zaman
suçlanacak biri, bir günah keçisi bulabiliyoruz.” (S;15-16)
Charlie
Campbell, Ayrıntı Yayınlarından çıkan “Günah Keçisi” kitabına bu çok etkileyici
cümlelerle giriş yapıyor. İnsanların, tarih boyunca karşılaştığı
felaketlerin, yapılan yanlışların sorumlusunu ortaya çıkarmaktan ziyade, ya
Tanrı'yı yada suçlayacak birilerini arayıp durduğunu anlatan yazar,
insanın suçlayacak birini niçin aradığının, suçları kimlere yüklediğinin peşine
düşüyor. Bunun içinde; “Günah Keçisi” terimi hakkında bilgiler verdikten sonra,
Kral ve Günah Keçisi, Hıristiyan Günah Keçisi, Mesih Günah Keçisi, Yahudi Günah
Keçisi, Cinsel Günah Keçisi, Gerçek Günah Keçisi, Komünist Günah Keçisi,
İktisadi Günah Keçisi, Tıbbi Günah Keçisi, Komplo Teorisi, Alfred Dreyfus ve
Günah Keçileştirme Psikolojisi başlıkları altında konuyu tarihsel olay
ve kişilerden de örneklendirerek anlatıyor.
“İnsanların
suç ve sorumluluk kavramları üstüne daha çok düşünmelerini sağlayan bir kitap
olmasını (S; 25)” istediğini belirttikten sonra yazar, “okuyucu binlerce yıllık
günah keçilerinin binlerce yıllık varlığına ve kötüye kullanımına tanıklık
edecek. (…) Hala karmaşık olaylar için basit açıklamalar bulmaya can atarız.
İşler kötüye gittiğinde birbirimize yardım etmez, birbirimizi olaydan sorumlu
tutarız. Başkalarını suçlamanın yanıltıcı ferahlığını yaşarız." (S;27)
diyor.
Kötülüğü
def etmek için kullanılan bu yöntemin yüzyıllar içinde değiştiğini
belirttikten sonra, günah keçisi kavramının da zamanla değişime uğradığını
ve günümüzde yaşanan her felaketin ardından, öfkenin ve suçlamanın hedefi
haline gelen kişileri veya gurubları temsil eder olduğunu, bu
kadersizlerin, diğerlerinin günahları için bir paratoner rolü
oynağını (Bkz s;39,40) belirtiyor.
"İnsanların
günah keçisi olarak kullanılması zamanla ortaya çıkmıştır. Günah kişisi olarak
kurban edilen hayvanların değeri yüksektir, fakat onların insan karşılığı
toplumun marjinal figürleri olmuştur: suçlular veya özürlüler gibi."
(S;36)
Yazar,
bu yola başvurmanın, yani günah keçileştirmenin işe yaramadığını, her seferinde
problemi çözmektense onun üstünü örtmekle sınırlı kalacağını, en iyi ihtimalle
problemi geçici olarak küçülteceği ama sorunun asıl köklerinin dipte kalacağını
(Bkz s;157) ortaya koyuyor.
"Peki
günah keçilerini suçlamayacağız da kimi suçlayacağız? Tabii ki birçok şey
için kendimizi. Ama her şey için değil. Mevcut Carlisle Piskoposu bunu
tersinden yorumlamıştır: Britanya’da 2007 senesinde yaşanan yoğun sel
baskınlarını, ahlaki bozulmaya ve hükümetin eşcinsellik yanlısı politikalarına
bağlamıştır." (S;158)
Faydalandığım ve yararlı bulduğum
bir kitap oldu. Sabırlı okuyuculara ve konuya ilgi duyanlara tavsiyemdir.
Konuyla
ilgili olarak okumayı düşündüğüm diğer bir kitap ise, Rene GIRARD’ın
“Günah Keçisi” başlıklı kitabı.
Başka
bir yazıda görüşmek üzere hoşça kalın.
Yunis ELMAS
Günah Keçisi, Charlie CAMPBELL
Ayrıntı Yayınları, 160 sayfa
Ayrıntı Yayınları, 160 sayfa
Suç ve sorumluluk kavramları üzerine bu günlerde daha da çok düşünmeliyiz, bu çok doğru. Geçen yaşanan acı olayları hatırlattı bana.
YanıtlaSilYorum ve ziyaretiniz için teşekkür ederim.
Silİnsan psikolojisi çoğu zaman kendini rahatlatacak ya da kendi çıkarlarını yeğ tutacak bir yol bulma eğiliminde. Teşekkürler bu değerli paylaşım için.
YanıtlaSilYorum ve ziyaretiniz için ben teşekkür ederim.
SilBen diyorum ki her fert baş ucuna; “Suçlu benim, herkes suçsuz!” levhasını asmalıdır. Ben diyorum ki yegâne kurtuluşumuz herkesin herkesi affetmesindedir. Daha ötesi kanunların sorumluluğuna girer. Ama görüyorum ki anlatamıyorum… Hissediyorum ama anlatamıyorum! Çocuk, “Ağlayabilseydiniz, anlayabilirdiniz…” dedi. Ağladıkça anlıyorum… Ağladıkça anlıyorum… Artık bütün mantık hesaplarımı kaybettim. hem de öylesine kaybettim ki; Amerika’da bir cinayet işlense de, Dünya çapında bir ses sorsa; “Katil kim?”, “Benim!” diye haykırabilirim! Soğuk kış geceleri, köprü altında yatan çıplakların vebali benim boynumda, gömleğimin yakasında… İsterse çareme adli tıp baksın fakat bir hastaneye girsem de kan kanseri çeken hastalar görsem acaba onları bu hale ben mi getirdim? diye düşünüyorum.
YanıtlaSilBen ne yaptım? Uykuda, baygınlıkta, annemin karnında, babamın kanında hangi cinayeti işledim? Hangi mukaddesi kirlettim ki kendimi gelmiş gelecek bütün fenalıkların tek sorumlusu biliyorum? Dışımda ne arıyorlar? İçime doğru suçluyum ben! Bir de kalkmış belki kendimden birine, ondan öbürüne geçer, bir merhamet yangını çıkar bütün ülkeyi sarar diye; tımarhanelik bir hayalin peşine düşmüş gidiyorum!
/N.Fazıl Kısakürek - Reis Bey
Mustafa, bu alıntıdan sonra yıllar önce okuduğum Reis Bey' i tekrar okumam zaruri oldu. Yorum ve ziyaretin için teşekkür ederim. Kitaplara Kaçanlarla arayı çok açma.
SilSuç ve sorumluluk kavramını gerçekten karıştırıyoruz.Bunu anlamak için sanırım bu kitap iyi bir kitap :) Teşekkürler :)
YanıtlaSilYorum ve ziyaretiniz için ben teşekkür ederim. Kitap benim için oldukça faydalı oldu.
SilGüzel bir kitap. Bütün keçi türleri sayılmış. İyi ki varlar. Yoksa bu kadar günahı kime yüklerdik... :-)
YanıtlaSilÖyle maalesef . Acı ama öyle
Silen sinir olduğum şey ..kimse günah keçisi olmamalı en büyük haksızlık...
YanıtlaSilHaklısınız. Yorum ve ziyaretiniz için teşekkür ederim.
SilÇok güzel bir yazı olmuş, emeğinize sağlık. her zaman insanlar kendilerine bir günah keçisi bulurlar. Günah keçisi kitabını okumamıştım. Okuduğunuzda özet yazarsanız sevinirim :)
YanıtlaSilYorum ve ziyaretiniz için teşekkür ederim.
SilDiğer yazarın Günah Keçisi kitabının özetini ve bu kitaptan farklılıklarını da yazarsanız ona göre birini alıp okuruz..
YanıtlaSilElimde bir kaç tane roman var. Onlar bitince Rene Girard'ın da kitabını okuyacağım. Ondan sonra karşılaştırmasını yazarım inşallah.
SilBir hata olduğu zaman neden bir kişiye suçu yüklemeye çalışırız. Sonuçta hata yapılmış bence yapılan yanlışları ekipçe üstlenmek gerekir.
YanıtlaSilBunu yapmak kolay olmuyor maalesef. Yorum ve ziyaretiniz için teşekkür ederim.
SilEtkileyici. Listeme ekledim. Teşekkürler :)
YanıtlaSilUmarım faydalı olur . Yorum ve ziyaretiniz için teşekkür ederim.
Sililginç bir konu gerçekten, ayrıntı yayınları zaten çok sevdiğim bir yayınevi, aynı isimde iki kitabın olması da ilginç, diğerinin de içeriği aynı mı acaba merak ettim, teşekkür ederiz paylaşımınıza:)
YanıtlaSilBu konu uzun zamandır ilgimi çekiyordu. Diğer kitabında uzunca zamandır baskısı yoktu. Farklı yayınevinden yeniden basılınca hemen aldım. Okuyunca onuda paylaşırım inşallah . Yorum ve ziyaretiniz için teşekkür ederim .
Silİlk paragraf çok güzeldi. Harika anlatmış yazar.
YanıtlaSilTeşekkür ederim .
Silyorumlarınızda dikkatimi çeken husus tabiri caizse ahkam kesmemeniz dolayısıyla kısa az öz ..var olan donanımınız paylaşımlardan pek ala anlaşılıyor..ilk ziyaretimdi umarım devam eder..emeğinize sağlıkla bu güzel paylaşımlarınız için teşekkürler.
YanıtlaSilUmarım beğenerek okuyacağınız yazılar olur. Kitaplara Kaçanları ziyaret ettiğiniz için teşekkür ederim.
Silne güzel demi günahları suçları keçiye yükle sonra uçurumdan at :) elinize sağlık
YanıtlaSilHem de kolay. Ama bu suçuda sorunu da ortadan kaldırmıyor ki. Yorum ve ziyaretiniz için teşekkür ederim.
SilRica ederim kolay gelsin
SilBu yazarin kitaplarini hic okumadim, arastiracagim tesekkürler 😊
YanıtlaSilBenimde yazarın okuduğum ilk kitabı. Sanırım çevrilmiş başka bir kitabı da yok. Konu olarak merak edip almıştım. İyi ki de alıp okumuşum .
Silhımm not aldım iyimiş, hem de ayrıntı, bu kapak tasarımlarına da hayranım ayrıca :)
YanıtlaSilBeğenerek okursunuz umarım. Yorum ve ziyaretiniz için teşekkür ederim.
SilEvet suçu başka şeylere atmak her zaman işimize geliyor sanırım. Kitabı not aldım teşekkürler :)
YanıtlaSilUmarım faydalı olur. Yorum ve ziyaretiniz için teşekkür ederim.
SilGünah Keçisi kitabını okumadım henüz ama siizn anlatımınızla ilgimi çekti. Kesinlikle okuyacağım. Teşekkürler bilgi verdiğiniz için.
YanıtlaSilBeğenerek okursunuz umarım. Yorum ve ziyaretiniz için teşekkürler .
Sil