BİR KİTAP BİR ALINTI - 9 (GARP CEPHESİNDE YENİ BİR ŞEY YOK -REMARQUE)

Erich Maria Remarque’ın, 1929’da yazdığı “Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok” adlı kitabını iki defa okudum. Bir defa da Behçet Necatigil çevirisinden okumaya niyetim var.

Savaşın kazananı olmaz, kazananı bile kaybeder diyor kitap. Her sayfası insana dokunuyor, sorgulamaya itiyor. Yazarına bedel ödettiren bu kitaptan hele de şu günlerde çok manidar bulduğum iki alıntıyı paylaşmak istiyorum sizinle.

Alman Paul’un esir alınan Rus askerlerini daha yakından tanıyınca, bizi kim, nasıl birbirimize düşman etti diye sorguluyor:

Karaltılarınız görüyorum. Rüzgarda sakalları dalgalanıyor.. Onların hakkında birer esir olduklarından gayri hiçbir şey bilmiyorum. Beni üzen de bu. Kendi halinde, suçsuz birer hayat sürmüşler. Onlar hakkında biraz daha bir şeyler bilsem, isimlerini, nasıl yaşadıklarını, neler umduklarını, üzerlerindeki yükleri bilsem, duygularım belki bir hedef buldukları için sevgi ve kaynaşmaya dönüşebilir. Oysa şimdi onlarda yalnızca insan ıstırabını, hayatın korkunç üzgüsünü ve insan acımasızlığını görüyorum.

 Bir tek buyruk bu sessiz karaltıları bizim düşmanlarımız yapmış; yine tek bir buyruk onları dostlarımız haline getirebilir. Bir masa başında, hiç birimizin tanımadığı bazı adamlar bir kâğıt imzalıyorlar. Ve sonra, önceden dünyanın en büyük suç saydığı ve en şiddetle cezalandırdığı suç, bizim en büyük amacımız haline giriyor ve bu yıllar yılı böyle sürüyor. Ama, bu çocuk yüzlü, havari sakallı, sessiz adamlara bakarken, kağıt üstündeki buyruklar insana vız geliyor. Düşman mı? Bu adamların bize ne düşmanlığı var? Herhangi bir er-subay acemi erler için çok daha büyük bir düşmandır ve herhangi bir öğretmen öğrenciler için aynı şekilde daha büyük bir düşmandır. Gelgelelim esirler şu anda serbest kalsalar biz onlara yine hemen ateş ederiz, onlarda bize! (Sayfa;153)

Paul’un Batı Cephesinde, yüz yüze geldiği Fransız askerini öldürmek zorunda kalırken ki duygu dolu hisleri çok etkileyiciydi. Oysa, daha önce yüzünü görmediği, cepheler arası uzaktan ateş ettikleri askerlerin ölümü ne kolay gelmişti onlara:

Sessizlik yayıldıkça yayıldı. Konuşmak, durmadan konuşmak ihtiyacını duyuyorum. Bu kez ölüyle konuşuyorum:

“Arkadaş, ben seni öldürmek istememiştim,” diyorum. “Şimdi yine buraya atlasan ve mantıklı davranacağını bilsem seni vurmazdım. Ama şimdiye kadar sen benim için yalnızca bir fikirdin. Ben de bu fikre göre davrandım. Hançerimi bir fikre sapladım ben.”

“Ama şimdi, ilk olarak görüyorum ki sen de benim gibi bir adamsın. Önceden hep senin el bombalarını, süngünü, tüfeğini düşünürdüm. Şimdi ise aileni düşünüyorum. Senin yüzünü görüyor, kardeş olduğumuzu anlıyorum.”

“Affet beni, arkadaş! İnsan her şeyi iş işten geçtikten sonra anlıyor. Sizin de bizler gibi zavallı yaratıklar olduğunuzdan bize niçin söz etmezler sanki? Sizin analarınız da bizimkiler gibi üzüntüde. Hepimiz ölümden aynı şekilde korkuyoruz. Aynı ölümle ölüyoruz, aynı acıları çekiyoruz.”

“Bağışla beni arkadaş! Kim demiş sen benim düşmanımsın diye? Şu tüfekleri, şu asker giysilerini çıkartıp atsak sen de Kat gibi, Albert gibi benim kardeşim olurdun. Benim ömrümün yirmi yılını al da ayağa kalk, arkadaş! Daha fazlasını al, çünkü bundan sonra ömrümün geriye kalan yanını nasıl geçirebileceğimi düşünemiyorum bile.” (Sayfa; 175,176)

Alıntı Yapılan Kitap:

Garp Cephesinde Yeni Bir Şey Yok, Erich Maria Remarque

Engin Yayıncılık, Çev: Nihal Yeğinobalı