OKUDUĞUM KİTAPLAR (MART 2019)

DÜŞÜNCE/DENEME 

MUTLULUĞUN SAKINCALARI, ELIZABETH FARRELLY

Yapı Kredi Yayınları,  252 Sayfa (Ana metin sayfa 9-225 arası)

MUTLULUĞA DAİR BİR DÜŞÜNCE, LUIS SEPULVEDA ve CARLO PETRİNİ
Can Yayınları, 115 Sayfa

ROMAN/HİKÂYE/ANLATI

PERİ GAZOZU, ERCAN KESAL  
İletişim Yayınları, 180 Sayfa

KİTAPLAR HAKKINDA KISA KISA

Mimar, yazar ve eleştirmen olan Elizabeth Farrelly, Mutluluğun Sakıncaları adlı kitabında; teknolojik ilerleme ve maddi gelişmeye rağmen neden tatmin olamadığımızın, mutlu olamadığımızın peşine düşüyor ve bize kaybettiklerimizi hatırlatıyor. İnsanın, doymak bilmez ihtirasları yüzünden devasa boyutlara ulaşan ekolojik ayak izlerinin doğaya verdiği zararı gözler önüne seriyor. Çarpık kentleşme, tüketim tutkusu, insansız devasa evler, seçenek bolluğu, feminizmin çelişkileri, iletişim sorunu gibi birçok hususa gündeme taşıyor ne geleceğe dair hayallerini anlatıyor. Modernizm ve postmodernizmin sanata ve estetiğe dair çelişkilerini, iyi ve güzel olanın ayrıştırılması ve çirkinlik anlayışının sunumu üzerinden anlatıyor. Kitabı okuyup bitirdiğimde, kadınların iş ve ev hayatında erkeklere nazaran karşılaştıkları dezavantajların, çocukların sokaklarda oynayacak yer bulamamalarının, rant için yapılan imar düzenlemelerinin, siyasi popülizm yalnızca ülkemize ait bir sorun değil, methiyeler düzerek öykündüğümüz bir çok gelişmiş batı toplumunun da maskelenmiş, gösterilmeyen/tanıtılmayan yüzünde derin yarıklar açtığını öğrenmiş oldum. Hangi kitabı tavsiye edersem edeyim, hep bir tereddüt yaşarım. Ancak, bu kitabı tereddüt etmeden kitaplara kaçan herkese tavsiye ediyorum. Not: Yazar aynı zamanda mimar olduğu için birçok konuyu mimarlık mesleği üzerinden tartışıyor.  

Sol eğilimli aktivist Luis Sepurlveda ve Slow Food (Yavaş Gıda) hareketinin kurucusu Carlo Petrini’nin söyleşisi ve yedi başlık altında topladıkları düşüncelere dair makalelerden oluşan Mutluluğa Dair Bir Düşünce kitabında, Luis Sepurlveda’nın düşünceleri oldukça ilgimi çekse de, kitabın tamamını göz önünde bulundurduğumda beklentimi karşıladığını söyleyemem. İlk bölümü oluşturan söyleşileri okurken kitaba konsantre olmakta bir hayli güçlük çektim. Yabancısı olduğum bir çok isim ve mevzular arasında kayboldum diyebilirim. İkinci bölümde; Luis Sepurlveda, hız ve kalkınma hastalığının dayattığı yaşam tarzının aksine, mutluluğun biraz yavaşlamakla olacağını anlatıyor. Salyangozun kaplumbağanın üstüne çıkıp da, ‘Ne kadar hızlı gidiyorsun’ dediği bir öyküsüne atıfta bulunarak, yavaşlık aracılığıyla mutluluğu arama düşüncesini ortaya koyuyor. Bir aktivist olarak diktatör diye isimlendirdiği iktidar sahiplerinin kısa vadede getireceği büyük karlar nedeniyle ülkelerinin zengin kaynaklarını nasıl talan ettiklerini ve endüstriyel üretim nedeniyle çevreye ve gelecek nesillere verdikleri zararları anlatıyor. Rus şair Vladimir Mayakovski nin “Dur, tıpkı uçurumu hisseden bir at gibi” mısraından yola çıkarak, şöyle devam ediyor; “eğer durursan, en azından düşünme fırsatın olur, uçuruma doğru koşmanın iyi bir seçim olup olmadığını, başka bir yol izlemenin yada geri dönmenin daha iyi olup olmayacağını sorabilirsin kendine. Günümüzde, basit gibi duran ama hiç de öyle olmayan bir yeteneğe, yani koşumuzu durdurup düşünme yeteneğine ihtiyacımız olduğunu düşünüyorum: Dur ve bu baş döndürücü yaşam ritmi seni gerçekten bir yerlere götürüyor mu diye düşünmeye başla; gerçekten mutlu bir insan yazgısına götürebilir mi diye düşün. (S;43) Üçüncü bölümde yer alan Carlo Petrini’nin düşüncelerinin çıkış noktası ise Gastronomi. Herkesin karnını doyurabilme hakkının olduğunun söylüyor ve mutluluğun yemekle ilişkisini ortaya koyuyor. Kötü beslenme, doğal üretim, dünyadaki açlık sorunları ile mutluluk ilişkisini anlatıyor. Terra Madre (Toprak Ana) topluluğunun özellikle Afrika’da gerçekleştirdiği katkısız, doğal tarım deneyimlerinin başarısını anlatıyor.

Okuduğum diğer bir kitap ise yönetmen, oyuncu, senarist ve aynı zamanda doktor olan Ercan KESAL’ın Peri Gazozu. Değerli bir dostum aradı beni, “bu kez ben sana bir kitap tavsiye edeyeyim,” dedi ve okumam için kitabı bana gönderdi. Kitap, ismini babasının yapıp sattığı gazozlardan alıyor. Kitabın hemen hemen her sayfasında ölüm atmosferinin kasveti baskın olsa da, yazarın üslubu sıcak, naif bir tat bırakıyor. Sohbet tadında, azca tebessüm ettirip, çokça gözleri dolduran satırlarla, güzel yurdumun yenik düşmüş güzel insanların yoksulluğunu, bürokrasinin demir kafesi içindeki çaresizliğini, darbeleri, siyasete adanan genç kurbanları anlatıyor. Tecavüze uğradı diye öldürülen masum kız çocuklarını, ilaç parası bulunamadığı için hasta döşeğinde ölüme yolcu edilen çocukları, ölü oğulları ardından gözyaşı döken annelerinin arkasından ağıt yakıyor. Tıp fakültesini okuduğu öğrencilik yıllarında ve doktorluk mesleğini yaptığı ilk yıllardaki yaşayıp gördüğü yaşanmışlıkları, çocukluğunda hafızasında yer eden ve yaşanmış başka bir hikâyeye adını veren bir kelimenin, bir cümlenin mihmandarlığında aktarıyor bize. Otobiyografik tarzda yazılmış bu eserle yazar, özellikle 80’li yıllardaki ülkemizin içinde bulunduğu günlere dair tanıklıklarını yer yer siyasi göndermelerde de bulunarak ortaya koyuyor. Ancak, bunu yaparken siyasi bakış açısının (yazarla aynı siyasi bakış açısına sahip olalım ya da olmayalım) gölgesinde bırakmasaydı keşke demeden kendimi alamıyorum.

Kaçacağım başka kitaplardan havadisler getirmek üzere hoşça kalın.

YUNİS ELMAS