BİR KİTAP BİR ALINTI- 7 (SAHİP OLMAK YA DA OLMAK-ERICH FROMM)

Mülkiyete olan bağlılık, Birinci Dünya Savaşı’ndan sonraki on yıl içinde ortadan kalkmış gibiydi. Önceleri “eski güzeldir!” sloganı ile herkes, sahip olduğu şeyleri saklamak, onlara bakmak ve kullanabildiği kadar kullanmak tutumundayken, savaş sonrasında bu anlayış değişmiştir. Günümüzde ise herkes, sanki atmak için satın alıyor gibidir. Günün moda düşüncesi “kullan, tüket ve at!” biçiminde gösteriyor kendini. Yeni bir şey, otomobil, elbise veya teknik bir araç alındıktan sonra, kullanımdan sıkılan ve bıkan kişi, piyasadaki en yeni modellere sahip olmak tutkusuyla yanmaya başlar. Bunun için de eskisini atar veya yenisi ile değiştirir. “Yeni olan güzeldir!” anlayışı, yani kazanmak, elde etmek, kullanmak ve atmak, çağdaş yaşam düşüncesini belirleyen en önemli etkendir.

Günümüz tüketimci tavrını en iyi açıklayan örnek, bir arabaya sahip olmaktır  (…) Bir otomobile sahip olmak, bunu başarmış olanlar için, yaşamın en zorunlu öğelerinden biridir. Otomobile sahip olmak isteyenler ise (…) bunu mutluluğa ulaşmanın tek yolu olarak değerlendirirler. Ama elde ettikten sonra, kişilerin kendi araçlarına olan ilgilerinin çok derin ve sürekli olmadığı görülür. Otomobil sahipleri bir-iki yıl sonra, otomobillerinin dış görünüşü değişik olan yenileri ile değiştirmeye ve bu arada karlı bir ticaret yapmaya çalışırlar. Büyük bir oyuna benzeyen bu duygusal mücadelenin sonunda elde edilen şey, yeni marka bir otomobilden başka bir şey değildir. (…) Otomobil, bağlı olunan herhangi bir nesne değildir. Toplumdaki yerin, benliğin ve kişinin başkalarını etkileme gücünün bir göstergesi haline dönüşmüştür. (…) (S; 104,105)

&&&

Frankurt Okulu teorisyenlerinden Erich FROMM'un, 2013 yılında okuduğum ve bazı fikirlerine katılmasam da, altını çizdiğim satırlara tekrar tekrar dönme ihtiyacı duyduğum "Sahip Olmak Ya Da Olmak" adlı kitabından, tüketim bağımlılığı ve insanın hedonist yanının kışkırtılmasına ilişkin seçtiğim bir bölümü paylaştım sizinle. 

Erich Fromm, tüketici tavrını "otomobil" ile örneklendirmişse de, günümüzde bu örnekler daha çok çeşitlenmiş (otomobilin yanı sıra, cep telefonu, giyim ve aksesuardaki marka tercihleri, oturulan semt vs..) ve etkisi altına aldığı her gelir seviyesinden insanlar, tüketim nesneleriyle görünür olma telaşı ve anlam arayışı içine giriyorlar. Ve bu durum, sanki salgın bir hastalık gibi her geçen gün daha da çok kitleyi etkisi altına alıyor.   

Başka bir yayında görüşmek üzere hoşça kalın.  

Sahip Olmak Ya Da Olmak; Erich FROMM

Alıntı Yapılan Baskı; Arıtan Yayınları, Çev: Aydın ARITAN, 271 sayfa

Yeni Baskı; Say Yayınları, Çev; Aydın ARITAN, 256 sayfa